پانسمان و مراقبت از زخم ها

 

پانسمان زخم

قرار دادن پوشش حفاظتی بر روی زخم را پانسمان گویند که مهمترین شرط آن استریل بودن است..

 عفونت زخم

به ورود و رشد نمودن میکروب ها در زخم عفونت می گویند.در این مواقع میکروب ها باعث میشوند بافت های اطراف زخم تغییر کنند. زخم ها معمولا  بر اثر هوا و دست آلوده پانسمان کننده و یا از وسایل یا محلول های آلوده  دچارعفونت می شوند .اگر زخم ها همراه با خونریزی نباشند احتمال و خطر خونریزی را تشدید میکنند

 هدف از پانسمان

حفاظت  در طول مدت درمان زخم

کمک به کنترل خونریزی زخم

جذب خون و ترشحات زخم

جلوگیری از آلودگی بیشتر زخم

نگهداری دارو روی زخم (در صورتی که به دارو نیازمند باشد)

کاهش درد

موارد مصرف:

·         قابلیت کاربرد به تنهایی جهت محافظت و ترمیم زخم های سطحی با ترشح کم یا بدون ترشح

·         به عنوان پانسمان ثانویه بر روی ژل پیوریلون، پرکننده سیسورب، خمیر یا پودر کامفیل

·         مناسب ترین پانسمان جهت انواع بخیه های جراحی

 

مکانیسم عمل:

کامفیل شفاف از ذرات سلولزی (CMC) جاذب رطوبت تشکیل شده است، که در یک توده کشسانی و چسبنده قرار گرفته اند. هنگامی که پانسمان روی زخم قرار می گیرد، این ذرات در تماس با ترشحات زخم آن را جذب می کنند و ترکیب ژل مانندی، که معمولا شیری رنگ است، تشکیل می دهند که به تدریج زخم را می پوشاند. با تشکیل این ژل در بستر زخم ،محیط مناسبی برای درمان مرطوب زخم (Moist Wound Healing) بوجود می آید. از ویژگی های دیگر این ژل حفاظت آن از انتهای آزاد اعصاب و بافت گرانولاسیون است، که باعث کاهش قابل ملاحظه درد بیمار می گردد. اساسا" نام کامفیل از همین خاصیت آن گرفته شده است:

Comfeel=Comfortable feeling

وجود 7% آلژینات کلسیم در کامفیل شفاف علاوه بر افزایش ظرفیت جذب ترشحات، به ژلی که تشکیل می شود چسبندگی و قوام بیشتری می دهد و این امر ریسک لیچ شدن پوست (maceration) را کاهش می دهد.

سطح خارجی کامفیل شفاف با یک لایه نیمه تراوا پوشانده شده است که با وجود اجازه تبخیر و عبور اکسیژن، نسبت به میکروارگانیسم ها غیر قابل نفوذ است. همچنین این لایه را "لایه باهوش" می نامند، به دلیل آن که منافذ بسیار ریز آن بر حسب میزان ترشحات و رطوبت بستر زخم تنگ یا گشاد می شوند و نسبت تبخیر را تنظیم می کنند. به این ترتیب در زمانی که ترشحات بیشتری وجود دارد، سرعت تبخیر نیز افزایش پیدا می کند و بالعکس.

 

ویژگی های کابردی:

·         کامفیل شفاف تنها پانسمان هیدروکلوئید در دنیاست. این پانسمان هم زمان شرایط درمان مرطوب زخم را همراه با قابلیت مشاهده زخم بدون برداشتن پانسمان را فراهم می کند.

·         کامفیل شفاف قابل برش به شکل و اندازه دلخواه است.

·         سطح بیرونی کامفیل شفاف غیر قابل نفوذ نسبت به آب است و بیمار امکان دوش گرفتن دارد. این سطح صاف و ضد آب در صورت تماس با ادرار و مدفوع قابل پاک کردن است.

·         لبه های کامفیل شفاف دارای دستگیره های پلاستیکی است که امکان در دست گرفتن آن را برای چسباندن، بدون تماس دست یا دستکش با سطح چسبنده پانسمان فراهم می کند.

·         روی کامفیل شفاف شبکه مدرجی وجود دارد که امکان ترسیم، ثبت و بررسی تغیيرات شکل و اندازه زخم را در هر بار تعویض فراهم می کند.

·         کامفیل شفاف به سطح زخم نمی چسبد و فقط به پوست سالم اطراف زخم می چسبد و لذا تعویض آنها بدون درد و آسیب به زخم است.

·         کامفیل شفاف بسیار نرم و انعطاف پذیر است و بیمار آن را به عنوان یک عامل مزاحم حس نمی کند.

·         ژل شیری رنگی که در زیر کامفیل شفاف تشکیل می گردد، خود همچون یک چراغ راهنما زمان تعویض پانسمان را اعلام می کند. پانسمان را بی جهت نباید تعویض کرد و این کار را تنها باید زمانی انجام داد که ژل شیری رنگ به نزدیکی لبه های پانسمان رسیده و پانسمان اشباع شده است. برای تعویض پانسمان باید از لبه ها شروع و پس از آزاد کردن آن ها به تدریج به سمت مرکز پانسمان حرکت کرد.

·         هنگام تعویض پانسمان، ژلی که در زیر آن تشکیل شده است بطور یکپارچه و چسبیده با سطح پانسمان برداشته می شود. هیچ بقایایی روی زخم باقی نمی ماند و به این ترتیب شستشوی زخم با نرمال سالین بسیار ساده و راحت خواهد بود که البته توصیه با توجه به حساسیت زخم های بستر و یا سایر زخم هایی که نیاز به پانسمان کامفیل دارد جهت رعایت موارد استریل و تسریع در بهبودی زخم ، این قبیل پانسمان ها توسط پرستاران دوره دیده انجام شود.

 

موارد مصرف:

·         قابلیت کاربرد جهت پیشگیری و ترمیم زخم بستر در مراحل اولیه بویژه در بیماران استراحت مطلق که امکان جابجایی ندارند.

 

مکانیسم عمل:

سطح بیرونی کامفیل ضدفشار پوشیده از فوم های حلقوی قابل جدا شدن است. با جداکردن فوم ها به نحوی که دایره باقیمانده قدری بزرگتر از اندازه زخم باشد، هنگام خوابیدن بیمار روی زخم، فشار روی زخم وارد نمی گردد و در پیرامون زخم توزیع می گردد.

سطح چسبنده کامفیل ضدفشار نیز از جنس پانسمان هیدروکلوئید، نظیر کامفیل مربعی، است و با جذب ترشحات  و تنظیم شرایط رطوبتی زخم امکان ترمیم سریعتر آن را فراهم می کند. پیرامون کامفیل ضدفشار یک نوار از جنس چسب ضدحساسیت است که باعث تثبیت شدن بهتر پانسمان در موضع زخم می گردد.

 

ویژگی های کابردی:

·         در صورت فشرده شدن فوم خارجی کامفیل ضد فشار باید آن را تعویض نمود. این زمان معمولا بر حسب موقعیت زخم و وزن بیمار بین 4 تا 7 روز است.

·         کامفیل ضدفشار قطر 7 سانتي متر به شکل ضربدری، مخصوص پاشنه پا است.

 

 

موارد مصرف: مراقبت از پای دیابتیک و پیشگیری از بروز زخم دیابتیک   مکانیسم عمل: تقریبا تمامی مبتلایان به دیابت شیرین ( نوع اول یا دوم) به نحوی درگیر مشکلات پوستی هستند. شایع‏ترین مشکل پوستی این بیماران، خشکی پوست (Xerosis) است. جریان خون ناکافی در عروق خونی کوچک بیماران مبتلا به دیابت موجب تحلیل رفتن پوست (Atrophy)، از دست رفتن موها، تغییر شکل ناخن‏ها (Dystrophy) و درجات مختلفی از خشکی پوست می‏شود. نوروپاتی اعصاب خودکار(Autonomic Neuropathy) که جزء  عوارض شایع‏ تاخیری دیابت می‏باشد، ممکن است  باعث اختلال تعریق، قرمزی (Erythema)، تورم (Edema) و تحلیل رفتن پوست شود و خشکی پوست را نیز تشدید کند. پوست خشک در صورت عدم درمان ترک (Fissure) برمی‏دارد و این ترک‏ها به مرور زمان ایجاد زخم می‏کند. هنگامی ‏که پوست خشک در معرض  فشار و سایش قرار می‏گیرد، ریسک ایجاد پینه (Callouse) و زخم در آن افزایش می‏یابد.   پیشگیری از ایجاد زخم‏های دیابتی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا نه تنها موجب ناراحتی و مشکل برای بیمار و نزدیکان وی می‏شود، در شرایط وخیم حتی ممکن است به قطع عضو بیانجامد. زخم هنگامی به وجود می‏آید که پینه و ترک در پوست خشک ایجاد شده باشد. با استفاده مداوم  از کرم‏ اترک تین می‏توان از بروز این شرایط جلوگیری کرد. به همین دلیل اترک تین یک مکمل مهم در مراقبت از پای دیابتی است، زیرا از خشکی پوست و ایجاد پینه و ترک متعاقب آن و در نهایت ایجاد زخم جلوگیری می‏کند.