روش پزشکی چینی ماهیت بی زمان ،ابدی و نسبتا بی
تغییر پزشکی چینی بدین معناست که تعالیم کلاسیک دست نخورده باقی مانده اند.کتاب
«نی-چینگ»به عنوان یک اثر جامع کالبد شناسی و فیزیولوژی مورد احترام است . پزشکان
طب کل نگر بر این باورند که زندگی نتیجه ترکیب مقادیر معینی از انرژی «یانگ» ناشی
از خورشید و انرژی «یین» ناشی از زمین است . فعالیت ،سلامت و حساسیت انسان چیزی به
غیر از بازتاب نیروی حیاتی در بدن نیست که خود در واقع تراکم و صورت مادی انرژی
کیهانی است . بعد از فیزیولوژی طبیعی که موضوع «نی-چینگ» را تشکیل می داد چانگ چی
کوشید تا اختلالات بیماری زایی انسان را به مجموعه علائم بزرگ و کوچکی که بیماری
های مختلف مثال های مشخصی از آن هستند طبقه بندی کند،این طبقه بندی موضوع «کتاب
شانگ هانگ لونگ »را تشکیل می دهد که اثری پایه ای در زمینه ی فیزیولوژی بیماری ها
است .
شیوه ی درمانی شامل معاینه بیمار ،تعیین پیش آگهی
وتشخیص و مشخص کردن روش درمان می شود.
معاینه بالینی چهار عمل پایه ی طرح معاینه بالینی
را تشکیل می دهد:
1-مشاهده (وانگ)
2-گوش کردن و بو کردن (ونگ)
3-پرسش (وان)
4- لمس کردن (چومو)
طب سوزنی شاخه‌ای از طب سنتی چین
است (TCM) که یکی از شناخته شدهترین رشته‌های طب کل نگر
است. استفاده از این روش تا قرن‌ها به آسیا محدود بود تا اینکه فرانسوی‌ها در قرن
16 میلادی با آن آشنا شدند و استفاده از آن را در اروپا گسترش دادند. سازمان جهانی
بهداشت (WHO) در سال
1975 میلادی استفاده از طب سوزنی را در تشخیص و درمان بیماری‌ها رسماً تأیید کرد.
طب سنتی چین از مکتب تائوئیسم (Taoism) منشأ میگیرد. از دیدگاه این مکتب تائو (Tao) نیرویی است که همه جهان را خلق کرده است و دو
نیروی مخالف یین (Yin) و یانگ (Yang) را به وجود می‌آورد. این دو نیرو همواره در حال
کنش و واکنش هستند و بین آن‌ها انرژی حیات I Q (کی یا چی) رد و بدل می‌شود. درواقع انرژی حیات
یا همان QI منشأ همه تغییرات در جهان
است. یین و یانگ دو قطب مخالف هستند که در تمام پدیده‌های طبیعی و موجودات وجود
دارند. این دو نیرو همیشه با هم ترکیب می‌شوند تا یک کل را تشکیل دهند و هیچ کدام
به تنهایی نمی‌توانند وجود داشته باشند.
در طب سنتی چینی جهان مادی از 5 عنصر (چوب، آتش،
زمین، فلز، آب) تشکیل شده است. این عناصر به یکدیگر وابسته‌اند، به گونه‌ای که
همچنان که یکدیگر را تحریک می‌کنند، باعث مهار و کنترل یکدیگر نیز می‌شوند. در
چرخه Sheng یکدیگر را «تقویت» کرده و
در چرخه Ke «مهار» می‌کنند. از آن
جایی که طب سوزنی ارتباط نزدیکی با طبیعت
دارد این چرخه‌ها نیز از طبیعت الهام گرفته‌اند؛ تفسیر این دو چرخه به این صورت
است:
چرخه تقویت (Sheng): درختان (چوب) از آب تغزیه می‌کنند، از چوب آتش
به وجود می‌آیند، آتش تبدیل به خاکستر (زمین) می‌شود، در درون زمین معادن (فلز)
وجود دارد، فلز می‌تواند ذوب شده و تبدیل به مایع (آب) شود.
چرخه مهار (Ke): آب آتش را خاموش می‌کند، چوب توسط آتش سوخته و
از بین می‌رود، آتش فلز را ذوب می‌کند، فلز درختان (چوب) را می‌برد.
بنابراین درمانگر طب سوزنی با نگاهی کل نگرانه و با
توجه به علایم (نبض، زبان، چهره و نشانه‌هایی از این قبیل) و شکایات بیمار، ابتدا
بیماری را تشخیص داده و تعیین می‌کند که در کدام یک از کانال‌های انرژی، اختلال
وجود دارد و سپس با تحریک یا تضعیف نقاطی که بر روی این کانال‌ها وجود دارد،
اختلال انرژی را برطرف کرده و بیماری را درمان می‌کند. محل دقیق این کانال‌ها و
نقاط را با نشانه‌های کالبد شناسی (مثل ابروها، استخوان‌ها، ناف و. .. ) و با
استفاده از واحد سون (Cun) تعیین می‌شود.
سون واحدی است که چینی‌ها برای اندازه گیری فواصل بدن و پیدا کردن دقیق نقاط طب
سوزنی استفاده می‌کنند، که نسبی بوده و معادل پهنای بند انتهایی انگشت شصت است.
